Sokakta her insanoğlunun ortak gündemi mutfak… Gıda fiyatlarındaki artış can sıkıyor. Sanayide, ihracatta, yatırımda işler rayına girmeye başladı. Ancak buraya derhal derhal çözüm bulunamadı. Hal Yasası dedik, Gıda Komitesi dedik, Fiyat İstikrar Komitesi dedik. Fakat bir adım ileriye gidemedik.
Elbette, fiyatların artmasının birçok sebebi var.
Girdi maliyetlerindeki artışlar, döviz kurları, üretici ülkelerin ihracat kısıtlamaları, artan stoklama ve arz sorunları, aracılık maliyetleri, spekülatif hareketler, vergiler, üretim mevzusundaki plansızlıklar…
Unuttuklarım da vardır.
Mesela, fırsatçılar…
Döviz kurundaki artışın arkasına sığınıp tutarları taksimetre benzer halde neredeyse günlük artıranlar var.
Gördünüz mü bilmiyorum.
Geçenlerde Türkiye İstatistik Kurumu tarımsal girdi enflasyonunu deklare etti. 32 ayın zirvesine çıkmış… Yıllık en fazla artış yüzde 52.86 ile gübrede olmuş… Hatta çiftçiler artışın yüzde 150 bulunduğunu söylüyor…
Peki döviz kuruyla filan açıklanamayacak bu artış niçin?
Öğrendiğim kadarıyla, Rekabet Kurulu gelen şikâyetler üzerine harekete geçti. Şikâyetlerin ana mevzusu gübre üreticisi ve ithalatçısı firmaların elindeki mevcut ürünü zamlanmamış fiyattan mal etse de, yeni zamlı maliyetten satmış benzer halde bir marjla satış yapması… Kurdaki yükselişi anında fiyata ya nsıtıp, düşüş olduğunda kulağının üzerine yatması…
Neyse…
Kurul ilk raporu hazırladı. Türkiye’deki 7 gübre üreticisinin (Bandırma Gübre Fabrikaları- BAGFAŞ, Ege Gübre, Eti Bakır, Gemlik Gübre, Gübre Fabrikaları, İstanbul Gübre, Toros Tarım) birlikte hareket ederek tutarları yükselttiğinden şüpheleniliyor. Soruşturmada tarafların; fiyat, yığın, kapasite ve satış bölgesi benzer halde tüm stratejik faktörler bakımından ortak hareket içinde bulunup bulunmadıkları derinlemesine çözümleme edilecek. Rapor çıktıktan sonrasında da eğer rekabete engel durum yaşanmışsa ceza kesilecek.
Bu meselede kimin ne yaptığının anlaşılması devletin bütçesi açısından da mühim…
Neden mi?
Çünkü devlet 2.1 milyon çiftçiye mazot ve gübre desteği veriyor. Bu destekleri de devamlı artırıyor. Ama destek sunar gübredeki fahiş artış sebebiyle amacına ulaşamıyor. Velhasıl, gübredeki fahiş tutarları önlemek, çiftçinin üretim maliyetini düşürecektir. Vatandaşın gıdayı daha ucuz almasını elde edecektir. Maliye politikasının teşvik aracının israf edilmesi önlenecektir.