Neden IPv6 Kullanmalısınız?

2022 yılında nihayet yeni kuşak internet protokolü olan IPv6’ya geçtim. Pekala IPv6 nedir ve neden IPv4’ü terk edip hepimiz IPv6’ya geçmek zorunda kalacağız?

Öncelikle IP adresi nedir bundan bahsedelim. İnternete bağlanan her bilgisayara internet servis sağlayıcı tarafından sağlanan adres numarasına IP adresi denilir. IP adresi sayesinde bilgisayarınıza ulaşması gereken datalar gerçek adrese varabilir. 192.168.1.1 üzere dört kısımdan oluşan bu adres, IPv4 olarak isimlendirilmekte.

IPv4 Nedir?

İnternet Protokolü sürüm 4 (IPv4), İnternet Protokolü’nün (IP) dördüncü sürümüdür. 1’den 3’e kadar olan evvelki IP sürümler ise 1973 ile 1978 ortasında tasarlanmış deneysel sürümlerdi. Bu yüzden IPv4, 1981’de genel kullanıma açılan ana protokol olmuştur. Yani günümüz interneti tam 41 yıllık eski bir protokol kullanıyor!

IPv4 Dezavantajları Neler?

41 sene evvel hiç kimse bir gün tost makinesinin bile internete bağlanacağını düşünmüyordu. İşte bu yüzden IPv4 ile elde edilebilecek toplamda 4.294.967.296 adresin hiçbir vakit bitmeyeceği hesap ediliyordu lakin işler hiç de o denli olmadı.

  • Haziran 1992’de IP adreslerinin biteceğine dair birinci tartışmalar başladı ve 1998 yılında da IPv6 protokolüne geçiş yapılması önerildi.
  • 31 Ocak 2011’de de IP adreslerinden sorumlu olan kuruluş IANA, elindeki bütün IP adreslerini dünyadaki beş bölgeye dağıttığını ve böylelikle elinde hiç IP adresi kalmadığını duyurdu.
  • Bu olayı müteakiben Nisan 2011’de Asya-Pasifik, Haziran 2014’te Latin Amerika, Eylül 2015’teKuzey Amerika, Nisan 2017’de Afrika ve son olarak da Kasım 2019’da Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya bölgeleri ellerindeki bütün IP’lerin bittiğini duyurdu.
  • Bu basamaktan sonra operatörlerin ellerindeki IP adresleri de bitti ve en nihayetinde NAT ve CGNAT üzere tahliller kullanılmaya başlandı.
İnternete bağlanan milyarlarca aygıt için IPv4 artık yetmiyor.

NAT, Ağ adresi çevirisi manasına gelir ve tıpkı genel IP’nin gerisinde birden fazla aygıta sahip olmanızı sağlayan teknolojidir.

1993 yılına gelindiğinde IP adreslerinin biteceği yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlayınca mevcut protokolü değiştirmeden bu sorunun etrafından dolaşacak kimi teknolojiler düşünüldü. Bunlardan biri de NAT idi. Türkçeye Ağ Adresi Dönüştürme olarak geçen NAT sayesinde tek bir IP adresi gerisinde koca bir özel ağı barındırmak mümkün hale geldi. Bu sayede ağdaki her bir PC’nin internete bağlanması için servis sağlayıcı tarafından IP verilmesi gerekmiyordu.

ISS seviyesinde olan NAT’a CGNAT deniliyor. CGNAT, sizin ve başka müşterilerin tıpkı genel IP’yi paylaşacağınız manasına gelir.

IP adresleri bitince internet servis sağlayıcılar (ISS/ISP) da tek bir IP adresi ile birden çok kullanıcıyı NAT internete bağlamaya başladı. Buna da Carrier-grade NAT ismi verildi. Kısaca CGNAT olarak geçen bu teknolojide modemdeki IP adresini ile internetteki IP adresiniz birebir değil. Bu da beraberinde birden çok sorun getiriyor.

CGNAT Nasıl Anlaşılır?

Ülkemizde de operatörler CGNAT kullanmak zorunda. Bunu anlamanın iki yolu mevcut. Birinci olarak modeminizin arayüzüne girin ve buradaki WAN IP adresinize bakın. Bir sonraki adımda Whatismyip.com adresine girin ve buradaki IP adresinize bakın. İkisinin farklı olduğunu göreceksiniz. İşte bunun sebebi CGNAT. Servis sağlayıcınız birden çok kullanıcıyı tek IP ile internete bağlıyor.

CGNAT’ı test etmek için bir de web sitesi mevcut. IP.bieringer.net adresine girip Test supported protocols > Start initial test > Start olağan test > Continue olağan test diyerek CGNAT arkasında olup olmadığınızı test edebilirsiniz. Burada tabloda 2D Source Port distribution kısmında sarı yahut kırmızı noktalar çıkarsa CGNAT gerisindesiniz demektir.

CGNAT’ı direkt web sitesi üzerinden test edebilirsiniz.

CGNAT Dezavantajları Nedir?

CGNAT teknolojisi, ortaya ek katmanlar girdiğinden ötürü birinci olarak uçtan uca unsuruna ters. Uçtan uca prensibinin gerisindeki temel fikir, birbiriyle irtibat kuran iki süreç için, bu yollarla elde edilen güvenilirliğin, güvenlik ihtiyaçlarıyla eksiksiz bir formda uyumlu olmasının beklenemeyeceğidir. Bu durumu daha evvel ülkemizde ağdaki trafiğe müdahale halinde görmüştük.

CGNAT, durumsal olması nedeniyle değerli güvenlik, ölçeklenebilirlik ve güvenilirlik sıkıntılarına sahiptir. Bilgi teknolojisi ve bilgisayar biliminde bir sistem evvelki olayları yahut kullanıcı etkileşimlerini hatırlamak üzere tasarlanmışsa durumsal olarak tanımlanır; hatırlanan bilgiye sistemin durumu denir.

Web barındırma üzere genel bir IP adresine gereksinim duyulduğunda IPv4 adresi tükenme problemini çözmez.

CGNAT ile Port Açma Sorunu

CGNAT’ın tahminen de en büyük dezavantajlarından biri port açmayı engellemesidir. Ağ adresi çevirisi (NAT) çoklukla ağdaki NAT aygıtlarının portlarının harici arabirimdeki öteki irtibat noktalarına eşlenmesiyle uygulandığından, CGNAT çoklukla ISP müşterilerinin port yönlendirmesini maniler. Bu, yönlendiricinin karşılıkları hakikat aygıta eşleyebilmesi için yapılır; CGNAT ağlarında, kullanıcı kendi modeminde port yönlendirme yapsa bile, ISP’nin CGN’yi çalıştıran “ana yönlendiricisi”, gerçek temas noktası tüketici tarafından yapılandırılan irtibat noktası olmayacağı için bunu engelleyecektir.

IP adreslerine dayalı trafiğin yasaklanması durumunda sistem, spam yapan kullanıcının IP adresini yasaklayarak trafiğini bloke edebilir. Bu durumda CGNAT ardındaki spamciyle birebir genel adresi paylaşan öbür kullanıcılar da ezkaza engellenir. Bu, legal kullanıcılarla bir IP adresi paylaşan tek bir kullanıcıdan gelen yıkıcı aksiyonları ele almaya çalışan forum ve wiki yöneticileri için önemli meseleler yaratabilir.

CGNAT gecikmeye sebep olur mu?

CGNAT’ın en çok etkilediği alanlardan biri de online oyunlar diyebiliriz. Olağan kaidelerde CGNAT kaynaklı olarka çok bir gecikme olmaması lazım lakin pratikte işler hiç de o denli değil. Gelin buna bir örnekle bakalım:

Benim için CGNAT ile ilgili en büyük sorun ve bu yazıyı yazmamın nedeni suistimal yahut dolandırıcılık değil, ISS’nizin bu yönlendiricileri CGNAT özellikleriyle ikili rezerve etmesidir. Bu, FPS oyuncuları için gelecekte en sık görülen gecikme sorunu olacaktır (FPS oyuncuları oyun tecrübelerindeki gecikme değişikliklerinden en çok etkilenir), işte bir senaryo:

Diyelim ki servis sağlayıcının X bir bir müşterisisiniz ve bu ISP, CGNAT’ı yapılandırdığı yerde 2000 müşteriyi CGNAT makinesinin gerisinde olacak halde ayarladı. Bu ISP’nin tüm müşterilere 50mbit/s verdiğini varsayalım. Bu toplamda 100Gbit/s toplam sürate tekabül eder. Tüm müşterilerin birebir anda internet ilişkilerini sonuna kadar kullanma mümkünlüğü çok düşük olduğundan ağda “aşırı rezervasyon” yapmak bir sanayi standardıdır. Artık diyelim ki ISP’nin CGNAT yapan yönlendiricisi yalnızca 20Gbit/s sunabiliyor ve Netflix’te tanınan olan ve birden fazla müşterinin izleyeceği yeni bir dizi/film çıktı. Bu durum Netflix’e hakikat 20Gbit/s’den fazla trafik oluşturur ve doğal olarak yönlendiriciyi doldurur (yönlendiricideki çizgi kartı). Netflix izleyenler muhtemelen bunu fark etmez, en berbat kalite düşer yahut bir ölçü arabelleğe alma olur. Lakin siz CS:GO oynuyorsanız, oyununuz “arabelleğe alma” takviyesine sahip olmadığı için bundan çok etkilenecektir ve paketleriniz çok yüksek gecikme müddetine sahip olacak yahut daha da berbatı paket kaybı yaşayacaksınız.

İnternet Protokolü sürüm 6 (IPv6), İnternet Protokolünün (IP) en son sürümüdür. 32 Bit adreslerden oluşan IPv4’ün bilakis 128 Bit adresler kullanan IPv6 sayesinde 340 trilyon, trilyon, trilyon adres oluşturulabilir. Dünya yüzerindeki her atoma bir IPV6 adresi atasaydık yeniden de 100’den fazla dünya yapmak için kâfi adresimiz kalırdı. İşte bu yüzden gelecekte rastgele bir vakitte IPV6 adreslerinin bitmesi mümkün değil.

IPv6’nın IP adreslerindeki limiti kaldırması ile birlikte operatörlerin de CGNAT üzere alternatiflere yönelmesine gerek kalmıyor ve böylelikle ping sıkıntıları da, port açma meseleleri da tarih oluyor.

IPv6 sayesinde CGNAT’a büsbütün veda edeceğiz.

Oyunlarda için IPv6’nın değeri

Bugün oyuncular için büyük bir sorun, oyun yapımcılarının IPv6’yı destekleyen hizmetlere sahip olmamasıdır; bu, ISS’den tam olarak çalışan bir IPv6 adrese sahip olsanız bile Valve’dan yahut diğer rastgele bir yayıncıdan hizmetleri kullanırken IPv4 kullanmaya devam edeceğiniz manasına gelir.

Oyun yapımcılarından gereğince IPv6 dayanağı talep eden müşteri yok ve bu yüzden onların da rastgele bir önceliği yok. Bunun sebebi de oyuncuların IPv6’nın büyük avantajların farkında olmamaları. Yayıncıların birçok, ağlarının bir kısmında (Valve, Riot, Blizzard vb.) IPv6’yı uyguluyor fakat oyun sunucuları ve öteki hizmetler için yazılmış kodlarda hala daha IPv4 kullanılıyor.

Türkiye’de IPv6 ne durumda?

Cisco’nun sunduğu bilgilere nazaran Türkiye’de IPv6 kullanım oranı %0.15 civarında. ABD’de ise bu oran %46.3.

Türkiye, IPv6 kullanım oranıyla Uganda ile yarışıyor.

2019’da BTK’nın yayınladığı 2023 stratejik plana baktığımızda “Ülkemizdeki IPv6 kullanımının yaygınlaştırılmasının desteklenmesi” ibaresini görüyoruz. Öte yandan geçen müddette IPv6 kullanımında devasa bir artış kelam konusu değil.

Ülkemizdeki operatörlere baktığımızda faal olarak IPv6 sunmak için TurkNet’in uğraş gösterdiğini görüyoruz. Superonline tarafında bir kullanıcı talebi olsa da şirket bunu yalnızca kurumsal müşterileri için sunuyor.

Ben de bir TurkNet abonesi olarak IPv6’yı test etmek için müracaatta bulundum ve çizgime IPv6 takviyesi sağlandı. Bu etapta artık tek yapmam gereken modem arayüzüne girip IPv6’yı devreye almak oldu.

Modemde halihazırda IPv6 kısmı mevcut ve bu özelliği açmak için tek yapmam gereken IPv6 temas tipini “Native” olarak seçip Uygula demek oldu. Kısa bir bekleyişten sonra artık IPv6 adresim vardı.

ASUS modemlerde IPv6 için özel bir kısım var. Buradan “Native” seçip uyugula demeniz kâfi.

Burada karşılaştığım garip bir durumu da ileteyim: Kullandığım ASUS modem bile IPv6’ya tam olarak hazır değil ki ana sayfada İlişki kesildi yazıyordu. Bu sorunu ASUS’a ilettim ve bir Firmware güncellemesi bekliyorum.

Evet, IPv6’ya geçtik pekala sıkıntılarımız çözüldü mü? Teker teker test edelim.

Öncelikle CGNAT devam ediyor mu buna bakalım: Makus haber, IPv4 kontakta CGNAT devam ediyor. Düzgün haber, IPv6 ile bu türlü bir sorun kelam konusu değil.

IPv6 ile CGNAT sorunu büsbütün ortadan kalkıyor.

Oyunlarda da IPv6 ile gecikme problemleri çözülür diye geçiş öncesi testler yapmıştım ama burada da hiçbir değişiklik olmadı. Neden? Zira oyun üretimcileri hala daha IPv4 sunucular kullanıyor. Hatta işin komik yanı ping mühletleri arttı. Neden? Zira IPv6 testlerini daha geç saatlerde yaptım ve benimle birlikte birebir IP’den internete çıkan kullanıcı sayısının artması ile ping kıymetleri de arttı.

Pekala IPv6 sunucularda durum ne? İşte burada hoş haberlerim var! nPerf ile IPv4 testinde ortalama 4.3ms gecikme pahası elde ederken IPv6 sunucu ile tekrar test ettiğimde bu bedel 4.1ms’ye düştü. Bu kadar düşük bir gecikmede bile düzgünleşme oluyorsa daha yüksek gecikmelerde farkın daha da büyük olacağını kestirim edebilirsiniz. Hepsinden öte, IPv6 sayesinde akşamları artan ping sorunu tarih olabilir!

Öte yandan şunu belirtelim: Genel kullanıcılar için IPv6 şu anda çözdüğünden çok sorun getirebilir. Örneğin bende IPv6 geçişi sonrasında Twitter’da medya içeriklerinin yüklenmesinde meşakkatler olmaya başladı. Lakin bütün bunlara karşın IPv6’yı kapatmayacağım! Değişim istiyorsak bunu talep etmeliyiz. Yaşadığım meseleleri ilgili firmalara mail atacağım. Ve IPv6 şuurunun yaygınlaşması için Technopat Sosyal’de de IPv6 kısmını açtık. Siz de operatörünüzden IPv6 talep edin ve daima birlikte 40 yıllık bu eski teknolojiden kurtulalım!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir