Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Yücel Karaman, erken menopoz riski taşıyan bayanların gelecekte anne olma şanslarını korumaya destek olan yumurta dondurma işlemi hakkında mühim bilgiler paylaştı.
Yumurta dondurma kriterlerinde yeni uygulama
“Daha öncesinde yalnız ciddi bir cerrahi operasyon geçirecek, kemoterapi yada radyoterapi görecek olan hastalarda yumurtalık dokusu ve yumurta hücresinin dondurulabilmesi söz konusuyken 2014’te Sağlık Bakanlığı tarafınca bu izin kapsamı genişletilerek, artık erken menopoz riski olan, derhal derhal doğum yapmamış tüm hanımlar bu uygulamadan yararlanabiliyor.” diyen Prof. Dr. Yücel Karaman, bilhassa ailelerinde erken menopozu olan hanımlara kesinlikle over biriki testlerine (AMH, FSH…) baktırmalarını ve bu kıymet 1’in altında ise derhal yumurta dondurma, 1’in üstünde ise senelik AMH kontrollerini yaptırmalarını önerdi.
Yumurta dondurma nedir?
Yumurtalıktan toplanan yumurtalar ileride kullanılmak suretiyle dondurularak saklanır ve istendiği zaman çözülerek kullanılabilir. Bu şekilde kişiye daha sonrasında tüp bebek yöntemi ile gebelik şansı verilir.
Kadınlarda yumurtalık rezervi ne zaman azalmaya adım atar?
Kadınlar yumurtalıklarındaki maksimum yumurta sayısına daha anne karnında 20 haftalık fetüs halindeyken sahiptirler. Yenidoğan bir kız çocuğunun yumurtalıklarında averaj iki milyon olgunlaşmamış yumurta bulunmaktadır. Ergenlik aşamasına gelindiğinde averaj 400 bin olgunlaşmamış yumurta yumurtalıklarda bulunur.
Menopoza kadar olan süreçte bu yumurtalardan averaj 400 tanesi olgunlaşarak yumurtlama ile atılır ve gebelik şansı verir. Sağlıklı bir hanımda bu azalma 35 yaşından sonrasında artar, bu yaştan sonrasında gebelik şansında azalma; yumurtalık rezervi ve yumurta kalitesindeki azalmadan dolayı belirginleşir. 35 yaşından sonrasında dondurulan yumurtalar ile oluşacak gebelik şansı azalmaya başlarken 37-38 yaşlardan sonrasında kırılma oldukça daha belirginleşir. Yine her 100 hanımdan birinde sebebi bilinmeyen nedenlerden dolayı oldukça daha erken yaşlarda yumurtalık rezervi azalabilir ve erken menopoz görülebilir.
Dondurulan yumurtanın saklanma süresi artık sınırsız
Dondurulan yumurtaların saklanma süresi başlangıçta yasal olarak beş yıl ile sınırlandırılmıştır. Günümüzde ek onam belgeleri alınması ile bu süre sınırsızdır.
Yumurta dondurma işlemi sonrası kişi neler yaşayabilir?
İşlem sonrası kişi günlük hayatına dönebilir. Bir kanser hastasının gebelik şansını kaybetmemesi hayata tutunması açısından ciddi moral ve motivasyon katarken, yumurtalık rezervi azaldığı için kariyer planlarından caymak istemeyenler için yumurta dondurma işlemi kariyer planlarını tamamlama şansını verir.
İşlem sonrası çözülen yumurtaların canlılık oranları yüzde 80-85
Yumurta dondurma işlemi öncesi cilt altına uygulanan günlük iğne tedavisi ile büyümeye aday oldukça sayıda follikül (özetlemek gerekirse içinde yumurta bulunduran küçük kesecikler büyütülmeye çalışılır. Başlangıçta 5-9 mm olan bu folliküllerin 17-18 mm olana kadar büyümesi 3-4 günde bir meydana getirilen ultrasonografik muayene ve kan tahlilleri ile takip edilir. Yumurta takip edeni olarak malum bu süreç averaj 10-12 gün sürer.
Folliküller kafi büyüklüğe ulaştığında yumurtaların olgunlaşması için ihtiyaç duyulan yeni cilt altı iğneleri yapılır.
Bu iğnelerden averaj 36 saat sonrasında genel anestezi altında yumurta toplama işlemi uygulanır. Toplanan yumurtaların çevresindeki hücrelerin ayıklanmasını takiben izlenen olgun yumurtalar uygun yöntemle dondurularak saklanır. Toplanan yumurtaların averaj yüzde 70-80’i olgun yumurta olarak izlenir ve dondurulur. Vitrifikasyon yöntemi ile tecrübeli ellerde meydana getirilen dondurma işlemi sonrasında çözülen yumurtaların canlılık oranları yüzde 80-85’tir.