Yetişkin hastalığı benzer halde görülen böbrek taşı problemleri çocuklarda da sık karşılaşılabilen sorunlardan biri. Genetik faktörlerin mühim tesiri olduğu malum çocuklarda böbrek taşı oluşumlarının, bilhassa böbrek taşı kuşağında bulunan Türkiye açısından ayrı bir önemi bulunduğunu söyleyen Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, mevzuyla ilgili mühim açıklamalarda bulunmuş oldu.
Bu probleminin yalnız böbrekler olarak sınırlandırılmaması icap ettiğini üriner sistem olarak tanımlanan ve idrar yollarını da kapsayan toplayıcı sistemdeki tüm taş oluşumlarının bu grupta yer aldığını söyleyen Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Bebek ve çocuklarda böbrek taşı, sık gördüğümüz bir hastalık. 100 çocuktan 5’inde görebildiğimiz kadar yüksek oranlarda saptayabiliyoruz” diye konuştu.
Çocuklar ve bebeklerin böbrekleriyle ilgili yaşamış olduğu sorunları dillendiremedikleri için bazen fark edilmediğini ya da değişik sorunlarla karıştırıldığını hatırlatan Doç. Dr. Karaçay, dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan emareler mevzusunda şunları söylemiş oldu:
“Özellikle bebeklik döneminde, bebekte huzursuzluk, kabızlık ya da ağlama nöbetlerinde böbrek taşından şüphe duyuluyor. Sonuçta bebekte bu emarelerle kendini gösterebilen yüzlerce sebep olabilse de bunlardan bir tanesinin de böbrek taşı ya da üriner sistem problemi olduğu göz önünde bulundurulmalı. Buna bağlı olarak lüzumlu laboratuvar araştırmaların yapılması gerekir. Daha büyük olan ve ağrılarını tarif edebilen çocuklarda ise ağrı, idrarda kırmızı ya da pembe renk değişimleri, hematüri dediğimiz idrarda kan hücrelerinin görülmesi benzer halde durumlar uyarıcı olmalı. Bu durumda da idrar tahlili ve ultrason tanıyı koymada destek olacaktır.”
Doç. Dr. Şafak Karaçay, çocuklarda görülen böbrek taşlarının tedavi şekilleri hakkında şu bilgileri verdi:
“Taşın boyutu 5- 6 milimetrenin üzerine çıkan çocuklarda artık cerrahi girişimi yapmak gerekiyor. Çünkü bu taşların idrar yollarından kendiliğinden düşmesi pek mümkün değil. Son yıllarda çocuklarda eskiye kıyasla oldukça daha oldukça kapalı yöntemler söz mevzusu. Cerrahiyle idrar yollarına endoskopik yöntemle girip, lazerle taşları parçalamak ya dışardan oldukça küçük bir kesi yaparak böbreğe ulaşarak lazerle taşı parçalayıp düşmesini sağlamak mümkün. Çok daha büyük taşlarda ise uygun olan vakalarda, ESWL dediğimiz solar ses dalgalarının kullanılarak bu böbrek taşlarının kırılması da tercih edilen bir yöntem.
Çocuklarda erişkinlerden değişik olarak bulguların oldukça geç fark edilebileceği, bu durumda da kronik böbrek yetmezliğine kadar gidebilen neticelerle karşılaşılabildiğini söyleyen Doç. Dr. Şafak Karaçay, sözlerine şu şekilde devam etti:
“Gecikmeyle gelen bu çocuklarda tıkanıklık sebebiyle girişim yapmak bir miktar zorlaşıyor. Zaman içinde de bu tıkanıklığın fark edilmediği durumlarda etkilenen böbreğin fonksiyon kaybı görülebiliyor. Hatta hastalar böbrek fonksiyon bozukluğu, kronik böbrek yetmezlikleri benzer halde neticelerle karşımıza gelebiliyor. Bu durumların önüne geçmek ve erken tanı için en mühim nokta şüphelenmek” diye konuşan Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Şüphelenildiğinde doğru testleri yapmak, tanıyı koymak ve bir an ilkin tedavi için lüzumlu adımları atmak gerekiyor.”
Genetik faktörlerin çocuklarda üriner sistem taşlarının oluşumunda da en mühim risk faktörlerinden birini oluşturduğuna işaret eden Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Genetik faktörler averaj yüzde 30-35 civarında etkili bulunduğunu biliyoruz. Bu nedenle bilhassa ebeveynlerinde taş öyküsü olan evlatların ve bebeklerin kesinlikle taramaya alınması gerekir. Elbette genetik tek sebebi oluşturmuyor. Artık çevresel faktörler de oldukça mühim bölgelere gelmeye başladı. Yediklerimiz, içtiklerimiz, tükettiklerimiz ve çocuklarımıza yedirdiklerimiz de bu sorunda etkili faktörler. Özellikle früktoz tüketimi fazla olan, asit içinde ne olduğu yüksek içecekleri, abur cubur benzer halde atıştırmalıkları, lifsiz meyve sularını fazla tüketen, günlük su tüketimi miktarı azca olan ve hareketsiz olan çocuklarda bu sorunları oldukça daha sık görüyoruz. Bu yüzden hem genetikten şüphelenmek hem de beslenme şekline dikkat etmek gerekiyor” ifadelerini kullandı.