Hormonla beslenen tümörlerin büyümesini yavaşlatıp, durdurabilen bu yöntem bilhassa meme kanseri hastalarında kullanılıyor. Genellikle öteki kanser tedavileri ile beraber uygulanan hormon tedavisinin, tümörün boyutunu küçültme ve kanserin geri gelmesini engelleme benzer halde yararları bulunuyor. Doç. Dr. Kübra Aydın, meme kanserinde hormon (endokrin) tedavileri ile ilgili informasyon verdi.
Kanserin büyümesini yavaşlatıp, durduruyor
Hormon tedavisi, büyümek için hormonları kullanan, kanserin büyümesini yavaşlatan yada durduran bir kanser tedavisi olarak ifade edilmektedir. Endokrin tedavisi olarak da malum bu yöntem, büyümek için hormon kullanan meme, bazı prostat, nöroendokrin tümörleri ve bazı jinekolojik kanserleri tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır.
Hormon tedavisi avantajları ile öne çıkıyor
Kanser hastalarında hormon tedavisinin uygulanmasının bazı avantajları bulunmaktadır. Kanserin geri gelmesini engellemek, öteki meme dokusunda kanser gelişme riskini azaltmak, yayılan kanserin büyümesini yavaşlatmak ve durdurmak ile cerrahiden ilkin tümörün boyutunu küçültmek bu avantajlar içinde yer almıştır
Bazı meme kanserleri östrojen ve progesteron hormonundan etkileniyor
Hormon tedavisi, meme kanserinde yalnız hormon pozitif olan gruba uygulanmaktadır. Kadın hormonları olan östrojen ve progesteron bazı meme kanserlerini etkilemektedir. Bu kanserler östrojen reseptörü pozitif (ER+) yada progesteron reseptörü pozitif (PR+) yada her ikisi olarak tanımlanmaktadır. Meme kanserini tedavi etmek için birden fazla hormon tedavisi bulunmakla birlikte bu tedavide kullanılan ilaçlar 4 değişik sınıfa ayrılır. Bunlar:
-Seçici östrojen reseptör düzenleyici: Tamoksifen
Östrojen reseptörlerini bloke ederek çalışan tamoksifen, östrojenin kanser hücrelerine büyümesini söylemesini engeller. Meme kanseri için en yaygın hormon tedavilerinden kabul edilen tamoksifen, halen tane gören (menopoz öncesi) ve menopozu olan (menopoz sonrası) hanımlar tarafınca kullanılabilmektedir. Yüksek meme kanseri riski taşıyan kişilere hormon tedavisi (tamoksifen yada raloksifen) önerilebilir. Buna kemoprevensiyon denir. Bu her hasta için uygun olmamaktadır.
-Over baskılama için LHRH agonistleri: goserelin, leuprolid (löprolid)
LHRH agonistleri kullanılarak geri dönüşümlü yumurtalık fonksiyonunun baskılanması, bir oldukça menopoz öncesi meme kanseri hastaları için tercih edilen ilk tedavidir.
-Seçici östrojen downregülatörü: fulvestrant
Seçici östrojen reseptörü indirgeyici (SERD), östrojen reseptörüne (ER) bağlanan ve bunu yaparken östrojen reseptörünün bozulmasına ve dolayısıyla aşağı regüle edilmesine yol açan bir ilaç türüdür. Seçici östrojen reseptör modülatörleri östrojen reseptörüne duyarlı yada progesteron reseptörüne duyarlı meme kanserini tedavi etmek için kullanılırlar.
-Aromataz inhibitörleri: anastrozol, letrozol, eksemestan
Aromataz inhibitörleri, menopoz sonrası hanımlarda östrojen üretimini durdurur. Androjen hormonunu vücutta azca oranda östrojene dönüştüren aromataz enzimini bloke ederek çalışan Aromataz inhibitörleri, hormon reseptörü pozitif meme kanseri hücrelerinin büyümesini teşvik etmek için daha azca östrojenin mevcut olduğu anlamına gelir.
Kemoterapi ve radyoterapi tedavileri ile beraber kullanılabilir
Meme kanserinde hem erken evrede hem de metastatik evrede hormon tedavileri kullanılmaktadır. Erken evrede tedavi süresi hastanın risk faktörlerine ve menopoz durumuna nazaran belirlenirken, metastatik evrede ise hastanın tedaviden yarar görmesine ve ciddi yan etki göstermemesine bakılmaktadır. Hormon tedavisi çoğu zaman cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi benzer halde öteki kanser tedavileri ile beraber kullanılabilir.
Menopoz durumu tedaviye bağlı olarak geçici ya da kalıcı olabilir
Hormonal ilaç tedavisi görmüş hanımlarda tedaviye bağlı menopoz geçici olabilir. Bazı hanımlar için, bilhassa hormonal ilaç tedavisi başladığında naturel menopoza yakınsa yada yumurtalıkları cerrahi olarak alınan ya da yumurtalıklarına ışınım tedavisi uygulanan hanımlarda tedaviye bağlı menopoz kalıcı olabilir. Hormon tedavisi gören kanser hastalarında doğurganlık sorunları da geçici yada kalıcı olabilmektedir.